علاوه بر آسیب های اعتقادی که اولین و مهم ترین آسیب از سوی فرقه ها است، در عرفان حلقه، افراد دچار یک سری آسیب‌ها اعم از جسمی، روانی و... می شوند [2]؛ یکی از این آسیب ها، آسیب‌ها و اختلافات خانوادگی است. پیروان فرقه عرفان حلقه، خود و اطرافیان را در مقابل رذائل اخلاقی، بدون اختیار، می بینند. این گونه افراد از لحاظ اخلاقی دچار مشکل می شوند؛ به عنوان مثال، چرا که به فرد القا می شود وقتی همسر شما، عصبانی می شود، دست او نیست، بلکه جن و موجودات غیرارگانیک، در وجود او رخنه کرده است؛ این امر زمینه تسلیم شدن در برابر رذایل اخلاقی است؛ و نه تنها اصلاحی برای رذایل اخلاقی در نظر گرفته نمی شود، بلکه فرافکنی در این خصوص صورت می گیرد و رذیله اخلاقی، به مسائل بیرونی و موجودات غیرارگانیک و اجنه، ربط داده میشود. و طرح چنین مسائلی، آسیب زا است. فراتر از این، در عرفان حلقه، بحثی به نام هم فازی کیهانی وجود دارد یعنی شخص، باید همسر هم فازی کیهانی داشته باشد؛ در این عرفان به فرد القا می کنند که همسر شما با شما هم فاز نیست و با هم خوشبخت نمی شوید و با این صحبت ها بین همسران، به مرور اختلاف و طلاق، ایجاد می شود.

 

هرچند، برای رهایی و درمان آسیب دیدگان عرفان حلقه، انجمن نجات از حلقه به صورت خودجوش و مردمی، در حال فعالیت، می باشد اما حجم آسیب ها و نگرانی های از تبعات احتمالی این عرفان در اختلافات خانوادگی و بیماری ها جسمی و روانی، بنابر گفته کارشناسان این امر، بسیار فراوان و نگران کننده است و جای توجه بیشتر مسولین و نخبگان فرهنگی کشور را می طلبد. 

 

 

 

برخی از کارشناسان عرفان های نوظهور، با دقت و مطالعه و بررسی، دریافتند که عرفان حلقه در بیشتر امور، شباهت عجیبی با "فرقه ریکی در ژاپن" دارد. نکته ای که ابهام سفر آقای طاهری به کشور ژاپن را نیز، تا حدودی ممکن است، برطرف کند. از میان بیش از 10 مورد شباهت فرقه عرفان حلقه ایرانی با فرقه ریکی ژاپنی، صرفا، به شباهت و اشتراک این دو فرقه درمانگرا و نوپدید، در عدم اعتقاد به دین و مذهب، اشاره خواهیم کرد. 

 

 

این مطلب در فرقه ریكی این گونه بیان می شود:
 

 

 

در عرفان حلقه نیز این مطلب تصریح می شود:

 

 

درواقع، طاهری راه نجات انسان ها را در اتصال به این حلقه دانسته و هیچ عاملی را در ایجاد اتصال، شرط نمی داند. در عرفان كیهانی (حلقه)، عوامل انسانی، خصوصیات فردی، شرایط جغرافیایی و اقلیمی، امكانات و توان های فردی و... نقشی در ایجاد اتصال و دریافت های ماورایی ندارند:

 

 

 

با دقت در مطالب طاهری، باطل بودن آن مشخص می شود؛ چراكه طریق مشترك برای كافر و مؤمن، آن هم بدون مقدمه و خودسازی در مسیر كمال، اجتماع نقیضین است، وی از یك سو عرفان خود را همان صراط مستقیم می داند. از سوی دیگر، هیچ ملاك ایمانی یا عمل صالح برای این اتصال قائل نیست. درحالی كه این تمایز بین مؤمنان و كفار در قرآن وجود دارد و در مقابل صراط مستقیم، صراط جحیم نیز آمده است. در اینجا لازم است مقایسه ای بین صراط مستقیم طاهری، كه همان اتصال به شبكه شعور كیهانی است، با تفسیری كه در قرآن كریم از صراط مستقیم ارائه می كند، بیان كنیم. آن گونه كه از بررسی آیات قرآن مجید برمی آید صراط مستقیم، همان آیین خداپرستی و دین حق و پایبند بودن به دستورات خداست. چنان كه قرآن می فرماید: قُلْ إِنَّنِی هَدانِی رَبِّی إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ دِیناً قِیماً مِلَّةَ إِبْراهِیمَ حَنِیفاً وَما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِینَ؛ [4] بگو خداوند مرا به صراط مستقیم هدایت كرده، به دین استوار، آیین ابراهیم كه هرگز به خدا شرك نورزید. همچنین می فرماید: ألَمْ أعْهَدْ إِلَیكُمْ یا بَنِی آدَمَ أنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ وَأنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ؛ [5] ای فرزندان آدم مگر با شما پیمان نبستم كه شیطان را پرستش نكنید و مرا پرستش كنید. این همان صراط مستقیم است. در اینجا به جنبه های عملی آیین حق اشاره شده كه نفی هرگونه كار شیطانی و عمل انحرافی است. به گفته قرآن، راه رسیدن به صراط مستقیم پیوند و ارتباط با خدا است وَمَنْ یعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِی إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ. [6]

 

راه مستقیم همیشه یك راه بیش نیست؛ زیرا میان دو نقطه، تنها یك خط مستقیم وجود دارد كه نزدیك ترین راه را تشكیل می دهد. بنابراین، اگر قرآن می گوید: صراط مستقیم، همان دین و آیین الهی در جنبه های عقیدتی و عملی است، این فرض باطل است كه صراط دیگری وجود داشته باشد كه از دید طاهری جنبه رحمانیت عام الهی و اتصال به شبكه به اصطلاح شعور كیهانی است و فارغ از اعتقاد و انجام عمل صالح باشد. به همین دلیل، دین واقعی یك دین بیشتر نیست: انَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ؛ [7] دین در نزد خدا اسلام است. [8]

 

همچنین روایاتی كه در منابع اسلامی در این زمینه وارد شده و هریك به زاویه ای از این مسئله اشاره كرده، همه به یك اصل بازمی گردد. ازجمله، از پیامبر صلی الله علیه و آله چنین نقل شده است: الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ صراط الانبیاء و هم الذین انعم اللَّه علیهم ؛ [9] صراط مستقیم راه پیامبران است و همان ها هستند كه مشمول نعمت های الهی شده اند.

 

از امام صادق علیه السلام می خوانیم كه در تفسیر آیه اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ فرمود: الطریق و معرفة الامام؛ [10] منظور راه و شناخت امام است. در حدیث دیگری از همان امام نقل شده: و اللَّه نحن الصراط المستقیم؛ [11] به خدا سوگند ماییم صراط مستقیم. در حدیث دیگری باز از آن حضرت می خوانیم كه فرمود: صراط مستقیم؛ امیرمؤمنان علی علیه السلام است.[12]

 

درحالی كه طاهری اصولاً توسل و تمسك به امامان معصوم علیهم السلام را نوعی شرك به خدا می داند و قطعاً صراط مستقیم او از مسیر اهل بیت علیهم السلام عبور نمی كند. تمام این معانی، بازگشت به همان دین و آیین الهی در جنبه های اعتقادی و عملی است. دین، هم دارای اعتقاد است و هم انجام عمل صالح. درحالی كه طاهری، اتصال به شبكه شعور كیهانی، یا همان صراط مستقیم خود را فارغ از هرگونه اعتقادی و عمل صالحی می پندارد:

 

در عرفان كیهانی عوامل انسانی، خصوصیات فردی،... نقشی در ایجاد اتصال و دریافت های ماورایی ندارد (مثل سن، استعداد، ریاضت، سعی و كوشش و...) هر انسانی صرف نظر از نژاد، ملیت، دین و مذهب تحول خواه و كمال پذیر بوده، می تواند در صراط مستقیم قرار بگیرد. 15

 

 

لازم به ذکر است که این مقاله، درصدد بیان ابطال دو ادعای مهم طاهری، است؛ ادعای اول اینکه، تمام مباحث عرفانی به او وحی شده و الهاماتی است كه از سوی خداوند به وی صورت پذیرفته و این مباحث را از جایی اقتباس نكرده است. و ادعای دوم اینکه: او درصدد بیان عرفان اصیل ایرانی ـ اسلامی است. در این مقاله برای رد ادعای اول، به چهارده مورد از مشتركات عرفان حلقه با فرقه ریكی بیان میشود كه نشان می دهد این مباحث وحی الهی به طاهری نبوده است و دقیقاً ترجمه مطالب در مكاتب دیگر و از جمله فرقه ریكی است. همچنین، این همه شباهت، كذب ادعای دوم او را نیز اثبات می كند و مشخص می كند كه نه تنها عرفان او اسلامی نیست، بلكه مخالف قرآن بوده و غیرالهی بودن آن را بدیهی است.

 

 

 

1- نادیده گرفتن نقش دین در سلوک معنوی در عرفان حلقه، در دهه 80، رئیس عرفان حلقه، با انتشار بیانیه‌ای، رسماً جهانی شدن مکتبش را بین اعضای خود اعلام کرد و در این بیانه، چنین آمده بود: تا مسلمان، مسلمان بهتری، مسیحی یک مسیحی بهتری، یهودی یک یهودی بهتری، سرخ پوست یک سرخ پوست بهتری باشد، که البته این خود بزرگترین خطر برای ادیان الهی، محسوب میشود. به طوری که حساسیتی وجود ندارد که شخص، مسلمان باشد یا یهودی یا سرخ پوست. از آنجا که اگر تحت رحمت عام خدا قرار بگیرید، کافی است. ! شخص، در هر دینی و مذهب که باشد، مهم نیست، مهم اعتقاد  به شعور کیهانی است و بس!

 

2- موحد پنداشتن شیطان در این عرفان، از نظر عرفان حلقه، شیطان نقش مثبتی در عالم خلقت دارد که خداوند در قرآن، عکس این امر را فرموده است.

5-ارتباط شدید و توجه دادن به قدرت برتر اجنه، در حالیکه در حالت عادی، ارتباط با این موجودات در اسلام، نهی شده است؛ البته، نهی اسلام به معنای عدم کارایی ارتباط انسان با اجنه نیست، و ممکن است این ارتباط به درمان ظاهری، نیز منجر شود، بلکه نگاه اسلام نگاهی هزینه-فایده ای است؛ بنابراین، ممکن است ارتباط با اجنه، منفعت هایی برای انسان ها داشته باشد ولیکن ضرر آن بیشتر است. همانطور که در خصوص شراب می فرماید: منافعی برای مردم دارد ولیکن ضرر آن بیشتر از منفعت است و ضرر بیشتر شراب، مانع استعمال و استفاده از آن می شود. جنیان، یکی از مخلوقات الهی هستند که در کنار انسان ها زندگی می کنند. حکمت الهی اقتضا نموده که ما قادر به دیدن آن ها نیستیم. منتهی این بدان معنا نیست که هیچ ارتباطی میان عالم ما و آن ها نباشد. آن طور که در روایات شیعه آمده است، میان عالم انسان ها و جنیان حجابی قرار گرفته که جنیان بدون اذن الهی نمی توانند آن را مخدوش نموده و با انسان ها ارتباط گرفته و در زندگیشان دخالت کنند. ولی اگر انسانی روزنه ای در این حجاب ایجاد کند، ممکن است به عواقبی گرفتار شود. عواملی که باعث ایجاد چنین روزنه هایی می شوند بسیار است که باید سعی شود تا حد ممکن، رعات شود و در صورت گرفتار شدن با آزار و اذیت شیاظین با رعایت دستورات و احکام دینی، خطرات را از خود دور نمایند. 

 

6- در عرفان حلقه آموزه های وحیانی و تعالیم دینی حداکثر مؤید عرفان اند نه مصدر و زیربنای آن لذا آیات قرآن و روایات در حد شاهد و قرینه مطرح می شوند و نه دلیل.

 

7-در عرفان حلقه اعتقادات و مناسک دینی مانند نماز و خمس، که از ارکان و ضروریات اسلام است کنار گذاشته شده و از اسلامی که ساخته خودشان است، سخن می گویند. در اساس نامه عرفان حلقه آمده که عرفان حلقه در بخش اساسی روبنای فکری انسان ها که شامل اعتقادات و مراسم و مناسک است، مداخله ای ندارد.[13]

 

8-اعضای اصلی عرفان حلقه خود را واسطه تفویض حلقه های رحمت عام الهی و حافظان حلقه ها معرفی می کنند و به بهانه بی نیازی رحمت عام الهی از عوامل اضافه، ارتباط با پیامبر و اهل بیت و زیارت را نفی می کنند. تنها راه اتصال به خدا را مرکزیت عرفان حلقه و اساتید فرقه معرفی می کنند و بدین طریق مخاطبین خود را از دامان پاک اهل بیت خارج می سازند. [14]

 

9-عرفان حلقه، برای انبیا عصمتی، قائل نیست؛ شفاعت و توسل به اهل بیت را قبول ندارد؛ نظیر این سخنان، در فرقه وهابیت نیز وجود دارد.

 

10-در عرفان حلقه، رئیس شعور کیهانی (طاهری)، سلسله رسالت الهی (خداوند، پیامبران و امامان) را قبول ندارد و معتقد است که اگر اتصالی قرار است، اتفاق بیفتد، باید از طریق روح القدس -روح الامین یا جبرئیل- صورت بگیرد!. هرچند طاهری، هرگونه واسطه بین انسان و خدا را شرك می داند، اما خود را واسطه بین افراد و شبكه شعور كیهانی، قرار می دهد و این كذب ادعای او را مبنی بر اسلامی بودن عرفانش نمایان می سازد. اصولاً سؤالی كه طاهری تاكنون به آن پاسخ نداده، این است كه چرا فقط شخص وی این قدرت را تفویض می كند؟ آیا او یك واسطه همانند سایر واسطه ها در احضار یا تسخیر موجودات دیگر نیست؟ اگر واسطه اتصال به شبکه شعور کیهانی، به طور کلی منتفی است، پس وی نیز نباید واسطه باشد.

 

11-اصل اول اساسنامه عرفان حلقه که اذعان دارد: عرفان حلقه جهان، شمول است و هر کسی با هر اعتقاد، نژاد، قوم و دین و مذهب، می تواند در این عرفان حضور داشته باشد؛ به عبارت دیگر در این عرفان، فرد بی دین با مسلمان، فرقی ندارد. در حالیکه، در قرآن، دین و شریعت خدواند، اسلامی معرفی شده است و هم انسان ها، به اسلام به عنوان آخرین دین و دستور الهی دعوت شده اند.

 

البته هرچند، برای رهایی و درمان آسیب دیدگان عرفان حلقه، انجمن نجات از حلقه به صورت خودجوش و مردمی، در حال فعالیت، می باشد اما حجم آسیب ها و نگرانی های از تبعات احتمالی عرفان حلقه در اختلافات خانوادگی و  بیماری ها جسمی و روانی، بنابر گفته کارشناسان این امر، بسیار فراوان و نگران کننده است و جای توجه بیشتر مسولین و نخبگان فرهنگی کشور را می طلبد. 

 

[1] فرهنگ نیوز | در زیر پوست «عرفان حلقه» چه می گذرد؟‬ + تصاویر

 

[2] نسیم، شماره 963671، در تاریخ 93/10/08

 

[3] باگینسكی و شارامون، 1386، ص29

 

[4] سوره انعام- آیه 161

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[14] نسیم، شماره 951566، در تاریخ 93/09/04